CUKRZYCA CIĄŻOWA
Cukrzyca ciążowa stanowi zaburzenie metabolizmu węglowodanów, które po raz pierwszy zostaje rozpoznane u kobiety w trakcie trwania ciąży i ustępuje wraz z zakończeniem ciąży i porodem. Dotyczy ona 3-5% ciężarnych.
JAK ROZPOZNAJEMY CUKRZYCĘ CIAŻOWĄ?
CUKRZYCĘ CIĄŻOWĄ ROZPOZNAJEMY ZA POMOCĄ DOUSTNEGO TESTU OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ 75MG ( OGTT 75)
TEST TEN WYKONYWANY JEST MIĘDZY 24 A 28 TYGODNIEM CIĄŻY LUB NA SAMYM POCZĄTKU CIĄŻY W RAZIE UZYSKANIA
POZIOMU GLUKOZY NA CZCZO POWYŻEJ 92 MG/DL LUB U PACJENTEK Z GRUPY RYZYKA.
Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej w teście OGTT są następujące:
- glikemia na czczo – 92-125 mg/dl (5,1-6,9 mmol/l),
- glikemia po 1 godzinie (60 min.) ≥180 mg/dl (≥10 mmol/l),
- glikemia po 2 godzinach (120 min.) 153-199 mg/dl (8,5-11,0 mmol/l),
przy czym do rozpoznania wystarczy stwierdzenie jednego z trzech kryteriów.
CZYNNIKI RYZYKA CUKRZYCY CIĄŻOWEJ (GDM)
- miały rozpoznaną cukrzycę ciężarnych w poprzedniej ciąży,
- są otyłe (wskaźnik BMI >30) lub chorują na nadciśnienie tętnicze (rozpoznane przed ciążą),
- mają >35 lat,
- mają rozpoznany zespół policystycznych jajników (PCOS) lub insulinooporność,
- urodziły więcej niż dwoje dzieci albo dziecko z dużą masą ciała (> 4 kg) lub z wadami wrodzonymi,
- mają w wywiadzie zgony wewnątrzmaciczne,
- u których w bliskiej rodzinie są osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2.
CZY CUKRZYCA CIĄŻOWA JEST GROŹNA DLA DZIECKA?
Cukrzyca ciążowa największe ryzyko niesie dla płodu. Istotnie rośnie ryzyko urodzenia dziecka z za dużą masą ciała w stosunku do wieku ciążowego, czyli tzw. makrosomią. W cukrzycy ciężarnych występuje również zwiększone ryzyko wad u płodu w obrębie układu krążenia, nerwowego, kostno-stawowego i moczowo-płciowego. Urodzenie dużego dziecka wiąże się z ryzykiem powikłań porodu zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Dzieci matek z nieleczoną cukrzycą ciążową również są zagrożone hipoglikemią (czyli nieprawidłowo niskim stężeniem cukru we krwi) po urodzeniu. Wynika to z mechanizmu, w którym płód, aby poradzić sobie z nadmiernym dostarczaniem cukru przez łożysko, wytwarza zwiększoną ilość insuliny. Po urodzeniu przerwany zostaje przezłożyskowy nadmierny transport glukozy, zaś pozostałe zwiększone wydzielanie insuliny prowadzi do spadków glikemii. Wiadomo też, że dzieci te w późniejszym okresie – w wieku szkolnym i w dorosłym życiu – są obciążone zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej i cukrzycy typu 2.
LECZENIE CUKRZYCY CIĄŻOWEJ
Leczenie cukrzycy ciężarnych powinno być prowadzone pod opieką diabetologa. Podstawą leczenia jest stosowanie właściwej diety wzbogaconej w białko (30% diety – 1,3 g/kg mc/dobę), o kaloryczności dostosowanej do potrzeb pacjentki i w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju płodu. Zalecana jest też regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności (prowadzona w porozumieniu z lekarzami prowadzącymi – ginekologiem i diabetologiem) – co najmniej spacery 3 razy w tygodniu przez 30 minut.
U części pacjentek do wyrównania poziomu cukrów konieczne jest włączenie terapii insuliną.
Zazwyczaj po urodzeniu dziecka kończy się insulinoterapię i wraca do normalnej diety (pod kontrolą lekarza diabetologa). Zaleca się jednak spożywanie posiłków o mniejszej objętości, za to częściej. Kontrolę glikemii należy utrzymać 7-10 dni po zakończeniu insulinoterapii. Po 6 tygodniach zalecane jest wykonanie testu OGTT z 75 g glukozy.
GDZIE RODZIĆ Z CUKRZYCĄ CIĄŻÓWĄ?
Odpowiedź brzmi – jeśli jest to cukrzyca na diecie, to można rodzić w każdym szpitalu. Jeśli jednak dochodzi insulina to już rodzić trzeba w szpitalu o najwyższym 3 stopniu referencyjności.
KIEDY RODZIĆ Z CUKRZYCĄ CIĄŻOWĄ?
Pacjentki z cukrzycą ciążową zarówno leczoną dietą jak i wymagające insulinoterapii powinny zostać skierowane do szpitala celem wywołania porodu najpóźniej po ukończeniu 39 tygodnia ciąży.